Turhan Valide Sultan Vakfiyesi

Osmanlı tarihinde padişah anneleri içerisinde ön plana çıkan ve "Kadınlar Saltanatı" olarak ifade edilen dönemdeki en önemli şahsiyetlerden biri Hatice Turhan Sultan'dır. Turhan Sultan, küçük yaşta tahta geçen oğlunun padişahlığının ilk yıllarında devleti yöneten bir 'padişah vekili' konumunda olmuştur. Ancak onun tanınırlığının esas sebebi; inşa ettirmeye muktedir olduğu İstanbul Eminönü'ndeki Yeni Cami'dir. Selefi valide sultanlar gibi hayır işlerinde ve vakıf kurmada etkin faaliyet gösteren Turhan Sultan, önceki valide sultanlardan farklı olarak sadece dinî müesseseler inşa ettirmemiş, devletin sıkıntı içinde bulunduğu bir dönemde Çanakkale Boğazı'na savunma amaçlı karşılıklı iki kale de yaptırmıştır. Bu suretle kendisinin siyasî rolü ve kudreti, sadece oğlunun ilk yıllarında devleti idare etmesiyle değil bina ettirmiş olduğu kalelerle de inşa edilmiştir.

Elinizdeki çalışmada Hatice Turhan Sultan'ın yaptırmış olduğu ve hâlen İstanbul'u süsleyen Yeni Cami ile Çanakkale'deki kalelerin (Seddü'l-bahir ve Kale-i Sultâniyye) tapu senedi hükmündeki vakfiyesi incelenmektedir. Turhan Valide Sultan Vakfiyesi, Osmanlı kitap sanatları açısından da önemli bir örnek teşkil etmektedir. Gerek cildi, gerek tezhibi ve gerekse hattı ayrı incelemelere konu olabilecek vakfiyenin, tıpkıbasımı ve metni eşliğinde kısa bir tanıtımı elinizdeki kitabın içeriğini oluşturmaktadır.