Cihad Nedir Ne Değildir?

İslam’da cihad çok önemli, fakat tarihsel süreçte ele alınış ve yorumlanış itibarıyla bir o kadar da problemli bir konudur. Önemlidir; çünkü genel/geniş anlam çerçevesinde cihad, her bir Müslümanın Allah’a taat yolunda tüm gayretini ortaya koymasını ifade eden bir kelime ve kavramdır. Konunun problemli boyutu ise hem klasik dönem İslam fıkıh ve tefsir geleneklerinde cihadın genellikle “düşmana karşı savaş” anlamında “harp” ve “kıtal”e indirgenerek tanımlanması hem de oryantalistik araştırmalarda İslam’da cihadın “kutsal savaş”tan (holy war, guerre sainte) ibaret olduğu tezinin savunulması ile alakalıdır.

“Nedir Ne Değildir?” projesi çerçevesinde telif edilen 10 kitaptan oluşan bu seride, günümüzde sık sık tartışılan konular üzerinden ilmî disiplinlerin birbirleriyle ilişkileri, ayrıldıkları noktalar ve yöntem farklılıklarını göstermeye çalıştık. Aynı konuda, tefsir, hadis ve kelam olmak üzere üçü sabit, biri ise ele alınan konuya göre değişken olmak üzere dört ilim dalından dört uzmanın konuyu ele almalarını, ortaya koymalarını istedik.

Bizi bu projeyi gerçekleştirmeye teşvik eden etkenlerden biri, son dönemlerde dinî konularda yapılan tartışmaların düzeyinin oldukça düşmüş olduğunu gözlemlememizdir. Nitekim dinî tartışmalara yetkin olan ya da olmayan herkes katılabilmekte, hatta çoğu zaman konuşması gerekenlere söz verilmemektedir. Bu proje ile bilim insanlarının, görüşlerini polemik ortamı olmadan sükûnetle anlatmalarına zemin oluşturmaya çalıştık.

Proje, Müslüman bilim insanlarının, birbirlerini dışlamadan, ötekileştirmeden ve tekfir etmeden görüşlerini ortaya koyabilmelerinin imkânsız olmadığını bir kez daha göstermiştir. Okuyucu, bilim insanlarının birikim ve yaklaşımlarına dayanan görüşlerden dilediğini seçmekte özgürdür. Dilerse farklı görüşlerin kendince kabul edilebilir taraflarını alarak başka bir sentezle yeni bir yol da açabilir.